40-80-160 Metre Bandları İçin Traplı Dipol Anten Yapımı
Sizlere bu yazımızla bahçenizdeki veya çatınızdaki dar yerlerde gayet etkili bir yayınla çalışacak kısaltılmış bir dipol antenin, yeni tip bir koaks trap kullanılarak nasıl yapılacağını anlatacağız. 7,3 MHz altındaki üç amatör bandında rahatça çalışabilecek olan anten bir 80 metre bandı anteninin uzunluğunda olup geliştirilmiş yeni tip koaks trap’lerle yapılmıştır.
Eğer anteni bahçenize veya çatınıza 90 derece açılı Ters V anteni (İnverted V ) olarak kurarsanız antenin tabanındaki açıklık 26,84 metre ( 88 ' ) olacaktır. Anten yapımında herhangi bir kapasitör veya bobin kullanılmamıştır. Anteni doğrudan 75 Ohm balanslı bir kablo ile veya 1:1 balun kullanarak 50 veya 75 ohm koaks kablo ile besleyebilirsiniz. Çirkin balunda mükemmel işinizi görecektir.( TRAC ve ARAD 'daki Çirkin Balun yazıma bir göz gezdiriniz derim )
Anten 1.865 , 3.825 ve 7.225 MHz frekanslarında rezonansa gelmektedir. Anten 14 numara çoklu bükülü telden (Cereyan kablosu veya oto enstalasyon kablosu ) ve bir çift trapdan meydana gelmiştir..Konstrüksiyon birçok bakımdan konvansiyonel usulle yapılmış olup, yeniliği, geliştirilmiş yüksek endüktans/kapasitans ( L/C ) orantısını havi olmasından kaynaklanmaktadır.
Koaks kablonun plastik ceketini ve şildini sıyırıp çıkaracağız, kalan teflon kaplamalı tel ile iki katlı olmak üzere PVC boru üzerine bir bobin saracağız..Koaks kabloyu seçerken, merkez nakilinin çoklu bükülü telden olanını tercih edeceğiz.Şekil 2 de trapları görmektesiniz.Birinin üzerindeki koruma kılıfı, sargılarının görülebilmesi için çıkarılmıştır. Bu sargı şekli sargılar arasındaki aralığın iki katına çıkması sebebiyle
atlama voltajını iki katına çıkararak trapın daha verimli ve uzun ömürlü çalışmasını sağlamaktadır. Ayrıca buna ek olarak iki sargı arasındaki transformatör etkisi ile trap atlama voltajı tekrar ikiye katlandığından normalde 1.4 Kv olan RG-58 kablosunun
atlama voltajı 5.6 Kv’ ya ulaşmaktadır. Konvansiyonel koaks traplarda bu voltaj 2.8 Kv
dur. Bu tip trap sargısı ile 7 MHz trapda 33 mikrohenry endüktans 15 pf kapasitans, 3,8 MHz trapda 74 mikrohenry endüktans ve 24 pf kapasitans oluşmaktadır.
Tasarlandıkları frekanslarda bir Boonton Q metre ile yapılan ölçümlerinde Q değerleri 170 ‘in üzerinde çıkmıştır ve bu değer çok iyi bir rakamdır. Bu durumlariyle traplar 1KW ‘lik çıkışlarda bile rahatlıkla kullanılabilir. Dikkat edeceğimiz konu trapların yapımında RG-8X kablosu kullanmamaktır çünki bu kablolar sarım esnasında merkez nakilin teflonu yırtması sonucu kablonun ve trapın voltaj reytingleri değişmekte ve bu değişim yüksek takatli çalışmalar için tehlikeli olabilmektedir. İki sargıdan ikinci kat sargı birincinin aralıklarına sarıldığından sargılar arası kapasitans konvansiyonel sarımdaki 28 pf yerine 7 pf civarına düşürülmektedir, buna ek olarak reaktans da 4 kat daha fazladır.
7 MHz trapın sarıldığı PVC boru, iç çapı 5.08 cm ( 2 inç ) , dış çapı 6.03 cm
( 2,375 inç ) olan inşaat borularından kesilerek yapılmıştır. 3,8 MHz ‘lik trap ise 7,6 cm
( 3 inç ) iç çap ve 8,9 cm ( 3,5 inç ) dış çapı olan PVC borudan yapılmıştır.
Sargılara gelince 7 MHz trap iç sargısı 12,3 tur, üstündeki sargı 11,4 tur olarak,
3,8 MHz trap ise 14,3 tur iç sargı ve 13,4 üst sargı ile ve gerek alt gerekse üst sargılar yanyana sıkı sarım şeklinde sarılacaktır.
Dipolün merkezinden itibaren her iki tarafta da birinci trap rezonans frekansı 7,17 MHz olan , ikinci trap rezonans frekansı 3,85 MHz olan sırasıyle yerleştirilecektir.
_________________________________________________________________________
558 cm T 335,5 cm T 982 cm
-----------------ooo-----------------ooo--------------------IMMMI-----soldakinin aynısı--
18,3’ 11’ 32,2’ OO
1:1 Balun
^
Koaks Besleme
Hattı
II __________________________________________________II____________________
( Şekil 1 )
Dipolümüzü yukarıda görüldüğü şekilde birleştireceğiz. Toplam dipol
Uzunluğu 3782 cm olacaktır ( 37,82 Metre ) . Burada dikkatinizi çekeceğim diğer önemli bir nokta da trapların yerleştirildiği bölümler antenin alçak RF akımı olan noktaları olduğundan dolayı (I kare R) trap kayıplarını asgaride tutarak buna bağlı olan yüksek radyasyon rezistansı muhafaza edilmiştir.
Trapların yapılışı : PVC nin bir tarafında RG-58 kablonun sıyırılmış çapına
eşit çaplı bir matkap ucu ile bir delik açarak buraya kablonun bir ucunu sokarak 7,5 cm lik uzunluktaki bir parçasını borunun içinden dışarıya doğru çekiniz.
Bobini sarmaya başlayınız, yukarıda belirtilen ilk kat sarım sayısı bitince hemen üst sarıma geriye doğru devam ediniz.Yani önce bir yöne doğru saracağız sarım sayısı tamamlanınca üst sargıya ve ters yöne doğru saracağız. Şekil 2 ‘ ye baktığınız da gördüğünüz gibi olacaktır.
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Şekil 2
Şimdi de başlarken açtığınız deliğin hemen ( Bobinin sarılışına göre iki delik arasındaki mesafe her amatörün el becerisine uygun olarak farklı olabilir ) yanına bir delik daha açarak kablonun diğer ucunu buradan borunun içine sokup borunun diğer tarafından çıkartınız.Bu durumda borunun her iki tarafından kablonun birer ucu çıkmış olacaktır.
Birinci katın ucunu merkez tarafına,ikinci katın ucunu dış tarafa doğru olmak üzere
bu uçlar anten teline lehimlenerek antenle birleştirilecektir.Yani bir uç merkezdeki teflon veya balundan gelen tele, diğer uç ikinci trapa giden tele olmak üzere sağlam ve sıcak bir lehimleme yapınız. Bir Griddipmetre varsa trapların rezonans frekansını ölçmekte yarar var, böylece anteniniz tam olarak istenilen band aralığına daha kolay adapte edilecektir. Eğer RF voltajı ölçebilen yani RF probu olan bir AC voltmetreniz varsa TRAP
rezonans frekansını çok küçük hata ile bulmanız mümkündür. ( Eğer böyle bir voltmetreniz varsa nasıl ölçebileceğinizi ayrıca izah ederim.) Aksi takdirde bir çok trap sarım denemesi ve anten kaldır-indir işleri yapmanız gerekebilir. Anteniniz 160 metre bandında 65 kHz , 80 metre bandında 75 kHz , 40 metre bandında tüm band boyunca 2:1 SWR’nin altında bir SWR değeri ile çalışacaktır. 160 ve 80 metre bandlarındaki band limitini aşmak için Tuner kullanabilirsiniz.Anten telinin boyunun frekanslara göre ayarlanması şöyle yapılacaktır :
Merkezden itibaren solda ve sağda ilk tel parçaları ve ilk traplar takılarak 40 metrede 7050 kHz de bir rezonans denemesi SWR ölçümü ile yapılır.7000-7100 kHZ’ lerdeki SWR ölçülür
Bulunan değer tatmin edici ise yani 2:1 in altında ise anten teli boyu ve trap oturmuş demektir. Favori frekansınıza göre daha düşük SWR'ye ayar yapabilirsiniz.Yüksek çıktı ise frekansla oynı(burada ki kelime sansüre takıldı) nerede düştüğünü görmek ve bu rakama göre telin boyunu azaltmak veya çoğaltmak gerekebilir.Çoğaltmak işlemi epey sıkıntılı bir işlemdir hatta yeniden bir tel kesmenizi gerektirebilir.Bu sebeble yukarıda verilen tel boylarından bir miktar daha uzun tel kesmenizde fayda olduğunu hatırlatırım böylece kısaltmak gerekeceği için işiniz kolaylaşacaktır.
Bu iş bitince 80 metrenin telleri ve traplarını yerine takarız . Burada takarız diyorum çünki tel boyundan kesmek gerekebilir dolayısıyle hemen lehimlemeden bir şekilde bağlantıyı sağlamak daha kolay olacaktır.Şimdi 40 metre için yaptıklarımızı 80 için tekrar edeceğiz.Bu da bitince 160 metrenin tellerini bağlayarak onu da ayni şekilde ayarladıktan sonra gerekli lehimlemeleri yaparak anteni havaya kaldırmak ve ilk QSO'yu yapmak kalıyor. Good DX, Good Luck....
Hepinize kolay gelsin.Neticeleri hep beraber merakla bekliyoruz.
A.C.Buxton W8NX ‘ den derleyen :
Özhan Önder ,TA3BQ
İzmirden selamlar ve sevgiler
73’s
Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=993.0
Konuyu Paylaş
28 Ocak 2011, 23:02:01