Biraz eski bir haber ama. Çatalca verici istasyonunun 8 km uzakta çalışma yapan bir vince yaptığı etkiyi konu alıyor...1. Girişİstanbul Çatalca’da kurulumu devam eden bir (RES) inşaatı sırasında elektromanyetik etkileşim problemine rastlanmıştır. Rüzgar türbini kule elemanlarının yerine montajı esnasında montaj personelinin çarpılma, el yanığı gibi durumlarla karşılaşması üzerine sahada elektromanyetik ortam incelemesi yapılmıştır. Rüzgar türbinlerinin monte edileceği kulelerin montajında kullanılan 110 m yükseklikteki vinçte 702 kHz frekansında akımların dolaştığı ve vincin özellikle kanca bölümünde yüksek elektrik alanlar olduğu tespit edilmiştir. Yapılan araştırma sonucu vincin üzerindeki akımlara yol açan unsurun yaklaşık sekiz kilometre uzaklıkta kurulu TRT Çatalca orta dalga AM vericisi olduğu tespit edilmiştir. İnsan sağlığı açısından tehlike arz etmesi nedeniyle inşaat çalışmaları durdurulmuş ve alınacak tedbirlerin belirlenmesine karar verilmiştir. Problemin daha iyi anlaşılması ve çözüme ilişkin önerilerin belirlenmesi için problemin bilgisayarda simülasyonuna karar verilmiştir.
2. Problemin Tanımı
İstanbul Çatalca’da inşaatı devam eden RES projesinde her biri 3 MW güce sahip 20 adet rüzgar türbini kurulmaktadır. Kurulan rüzgar türbinlerinin kule yüksekliği, 80 m ve pervane palleri ise 44 m uzunluğundadır (Bkz. Şekil 1 (a)). Bu büyüklükte yapıların montajında çok büyük ölçekli vinçlerden yararlanılmaktadır. Çatalca RES kurulumunda MANITOWOC 16000 modeli yaklaşık 110 m bom yüksekliği olan bir vinç kullanılmaktadır.
Kule elemanlarının, türbinin ve pervane panellerinin yerine montajı esnasında montaj personelinin çarpılma, el yanığı gibi durumlarla karşılaşması üzerine kurulumu yapan firmanın talebi üzerine bir saha araştırması gerçekleştirilmiştir. Saha araştırmasında öncelikle vinç çevresinde geniş bantlı elektrik alan probuyla elektrik alan ölçümü yapılmıştır. Özellikle vinç kancası çevresinde yarım metre mesafede 200 V/m seviyelerinde alan şiddeti ölçülmüştür. Ancak alan şiddetinin kancadan uzaklaştıkça hızla düştüğü de gözlenmiştir. Vincin ana gövdesi civarında alan şiddetinin 10 V/m’ler seviyesinde olduğu görülmüştür. Bu tip yüksek seviyeli elektrik alanların ancak vinç üzerinde dolaşan akımlar vasıtasıyla oluşacağı temel öngörüsüyle vincin ana gövdesinde tespit edilen bir noktada elektromanyetik girişim alıcısı ile frekans seçici akım ölçümü yapılmasına karar verilmiştir. Vinç üzerinde bulunan uygun bir noktaya akım probu kelepçelenmiş ve 100 kHz – 3000 kHz arasında spektral akım yoğunluğu ölçülmüştür. Elde edilen akım spektral yoğunluğunda iki nokta frekansta, akımın yüksek olması dikkat çekmiştir. Bu frekanslardan birinin 702 kHz’de diğerinin ise 1017 kHz’de olduğu tespit edilmiştir. Özellikle 702 kHz’deki işaretin çok güçlü olduğu belirlenmiştir (Bu frekansta elde edilen akım seviyesi 84.3 dBuV – 4.3 dB = 80 dBuA’dir. Bu seviye 10 mA’e denk gelmektedir).
Alıcıda bu frekansa ayar yapıldıktan sonra 702 kHz’de AM demodülasyon gerçekleştirilmiş ve dinleme yapılmıştır. Dinlemede işaretin bir radyo yayınına ait olduğu tespit edilmiştir. Yapılan kısa bir araştırmadan sonra bu işaretin Çatalca’da orta dalgadan yayın yapan bir TRT radyo vericisinden kaynaklandığı tespit edilmiştir (1017 kHz’de çıkan işaretin ise Mudanya’daki yine bir TRT vericisine ait olduğu ayrıca tespit edilmiştir).
TRT radyo vericisinden yayılan elektromanyetik dalgaların vinç üzerinde akım endüklemesi sonucu vincin bir yansıtıcı gibi çalıştığı ortaya çıkmıştır. Vincin boyutlarının yayın frekansının dalgaboyuyla mukayese edilebilir seviyede olması problemin daha yüksek seviyede hissedilmesine yol açmıştır (702 kHz’de dalgaboyu 427 m’dir. Vincin ana bomu 110 m yüksekliğindedir. Bir başka deyişle çeyrek dalgaboyu uzunluğundadır).
Vincin kancasına bağlı olarak gelen malzemeyi yerine montaj yapmak için temas eden personel bir anlamda yansıtıcı anten gibi davranan enerjilenmiş yapıya temas etmekte ve üzerinden akım akmaktadır. Bu akım, personelin etkilenmesine neden olmakta ve temas noktasındaki deride yanıklara yol açabilmektedir. Topraklama ile bu problemin tamamen halledilmesi mümkün değildir. Çünkü, kanca topraklaması için kullanılacak iletkenin kendisi de oluşan vinç antenin bir yapısı gibi davranacaktır. Yerden 80 m yüksekte toprak iletkeninin gösterdiği empedans ile montaj personeli ile birlikte ayağının temas ettiği malzemenin gösterdiği empedans arasındaki farklılık, akım paylaşımındaki farka yansıyacaktır. Eğer personel ve üzerinde bulunduğu yapı daha düşük empedans gösterirse vincin üzerinde dolaşan akım personel üzerinden geçecektir.
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap
Konuyu Paylaş
22 Ocak 2015, 21:44:00