ANTEN SOHBETLERİ -13 ANTEN NEDİR?

                                           Anten Sohbetleri- 13
                                           ANTEN NEDİR ?

        İstasyonunuzun iyiliği ve başarısı, anteninizin kalitesi ve başarısı ile doğru orantılıdır
       Anten ( Aerial) dediğimiz araç bir nevi değiştiricidir  (transducer), diğer bir deyişle elektromanyetik dalgaları gönderir ve alır ve bunları göndermede elektrik akımını elektromanyetik dalgalara, almada  ise elektromanyetik dalgaları elektrik akımına çevirerek yapar.Başka bir deyişle antenler çift yönlü dönüştürücülerdir yani hem elektromanyetik enerji yayarlar hem de elektromanyetik enerji alırlar.Kısaca hem gönderirler hemde alırlar.Bundan dolayı da radyo frekanslarında üretilmiş elektromanyetik dalgaların radyasyonunu yani radyo dalgalarını göndermek ve almak için kullanılırlar ve tüm radyo cihazlarının olmazsa olmaz parçalarıdırlar..   
      Antenler,  radyo ve, televizyon yayınlarında, noktadan noktaya radyo muhaberesinde, kablosuz (wireless,WiFi) LAN’da, cep telefonlarında, radarda, uzay araçlarında, hemen hemen her tür kablosuz iletişim cihazlarında, havada ve uzayda, bazı özel frekanslar kullanılarak su altında, toprak altında, kısa mesafeler içinde   kullanılırlar.
     Fiziki olarak bir anten, her birine eleman denilen bir veya daha fazla iletkenlerden oluşan bir araçtır.Gönderme’de antenin besleme noktalarına bir RF voltajı uygulandığında elemanlarında bir alternatif akım üretir, ürettiği bu alternatif akım bir elektromanyetik dalga olarak yayılır ve böylece  RF voltajı olarak üretilen işaretin ortamda yayılmasını  sağlar.Alma’da ise ters işlemler oluşur yani ortama başka bir kaynaktan , havaya, veya uzaya  gönderilmiş elektromanyetik dalgalar antenin elemanlarında bir alternatif akım üretir ve bu akım anten terminalinde RF voltajı olarak görülür.Bazı alma antenleri parabolik (Parabolic) veya boynuz ( Horn) tipli olanlar, ortamdaki RF dalgalarını toplayarak içbükey ayna gibi merkezlerindeki esas ileten elemana yönlendirerek çalışırlar.         
İlk temel antenler 1888 de Heinrich Hertz (1857-1894) tarafından, James Clerk Maxwell’ in elektromanyetik dalgaların varlığı  hakkındaki teorisini ispatlamak için yaptığı öncü çalışmalara dayanarak yapılmıştır.Hertz bir parabolik reflektörün odak noktasına bir ışıyan dipol yerleştirdi.Bu çalışmasını ve antenin kurulum şemalarını “Annalen der Phisik und Chemie” (vol.36, 1889) adlı kitapta yayınladı.
Radyo ve televizyon yayınlarında antenler radyo frekanslarını gönderme ve almada elverişli ve pratik olarak kullanıldılar.Bu sinyaller havada çok az kayıpla ve çok süratli olarak hareket ederler.Sinyaller daha geçirgen bir ortamda mesela beton duvarlar veya kaya tipi oluşumlarda hareket ettiklerinde emilime uğrarlar.Bir arayüz ile karşılaştıklarında bir kısım dalgalar  geri dönerler ve kısmende havaya yayılırlar.   
En çok bilinen anten çeyrek dalga uzunluğunda vertikal çubuk antendir.Bu tip antenlerin yapılışı basit kolaydır, ucuza mal olurlar, ve her yönde alır ve gönderirler ( Omnidirectional).Bu antenlerde tek sınırlama direğin işaret ettiği noktaya yani dibinden tepesine doğru ne alma ne de gönderme yapar Bu bölge antenin kör bölgesi( Antenna blind cone ) veya sıfır ( null) bölgesi olarak adlandırılır.   
İki temel tip anten yayın paterni olarak  ufki, yere paralel ( Horizontal) ve dikey, yere dik( Vertical ) yayın vardır.Bunlar :
1.   Her yöne eşit yayın yapan (Omni-directional) anten ki bunun vertikal çubuk olduğunu söylemiştik. 
2.   Yönlü yayın yapan anten, yani bir yöne daha çok yayın yapan anten. 
Tüm antenler boşlukta  her yöne bir miktar yayın yaparlar, fakat dikkatli bir konstrüksiyon ile istenilen yönde enerjinin mühim kısmı yayınlanır, istenmeyen yönde ise çok cüzi bir miktar yayılıma indirgenebilir.Hatta ilave çubuklar,luplar, ve levhalar ekleyerek, bunların uzunluğunu, aralığını, yerleşimini ayarlayarak istenilen yönde  özellikleri daha hassas yönlü antenler yapılabilir.
Bir dizilim ( Array ) tip anten iki veya daha fazla antenin birleştirilmesi ile  daha fazla yönlü anten çeşidi elde edilebilir.Bu tip antenler aktif elemanların belli aralıklarla yanyana paralel olarak  yerleştirilmesi ile ve herhangi temel anten tiplerinden biri mesela dipol, luplar ve  çubuklardan  yapılabilir.   
Konuya devam edeceğiz.

Özhan Önder TA3BQ


Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=1261.0