Herkesin malumu içinde bulunduğumuz yıl solar maximum yılı. Yani güneş aktivitelerinin çok yoğun olduğu bir döneme girdik. 2012-2013 yılları içerisinde devam edecek bu aktivite güneşin periyodik olarak 11 yılda bir tekrar ettiği doğal bir olaydir.
Peki biz Güneş Patlamaları hakkında ne biliyoruz.
1. 11 yılda bir düzenli olarak tekrar eder. Yani aktiviteler 11 yılda bir maximuma cikar ve sonra yavaş yavaş durulur.
2. Sakin dönemde güneş üzerindeki leke sayısı 3-5 gibi sayılarda iken solar maximum dönemlerinde bu sayılar 200-300 adetlere çıkar.
3. Güneş lekeleri güneş yüzeyindeki ısı farkından oluşur. Lekeler sanılanın aksine güneş yüzeyinden 2000-2500 derece daha soğuk oldukları için koyu renkli lekeler olarak görünür.
4. Güneş lekelerinin sayısının maximuma ulaşdığı dönemlerde güneş patlamaları olarak tabir edilen kozmik fırtınalar oluşur. Nedeni manyetik ve ısı farklılığına dayalı genleşmedir.
5. Güneş patlamaları güneş yüzeyindeki termo dinamik hareketlerin oluşturduğu manyetik alan etkisi ile oluşur. Zıt kutupların ittiği aynı zamanda ters kutupların cektigi ikilemde kütle sıkışarak güneş yüzeyinin ortalama sıcaklığı olan 5500 derecelerden , kütleyi milyon derecelere çıkarır. Aynı zamanda manyetik değişimlerde maksimuma çıkar ve atım gerçekleşir.
6. Atım o kadar kuvvetlidir ki bilinen bütün evrene etkileri yayılır. Kütle milyarlarca ton ağırlığında olmasına karşın 1 metreküplük alana sadece birkaç atom düşecek kadarda seyrektir. Buda kütlenin hacminin ne denli büyük olduğunu hayal etmeniz için bir fikir verir umarım.
7. Patlamanın ne vakit olacağı henüz tam olarak kestirilememektedir. Nitekim nedeni patlamayı gerçekleştiren dinamiklerin tam olarak açıklanamamasından kaynaklanır.
8. İlk patlamanın ardından kozmik radyasyon ve ışıma 8 dk gibi kısa bir süre sonra dünyamıza ulaşır.
9. Dünyamız bizi bu felaketten manyetosfer adı verilen ve görünmeyen bir kalkan ile korur. Manyetosfer dünyamızı Antartikadan çıkan ve kuzey kutbuna yayılan manyetik alanı ile çepeçevre sarmaktadır.
10. Nitekim dünyamızın küresel yapısı , atım yönü ve kütle atım teorileri ışığında zayıflıkları da vardır. Bu yüzden bu kozmik fırtına kutup bölgelerinde dünyamıza sızabilmektedir. Nitekim sızmanın gerçekleştiğini atmosferimizdeki kırılmalar ile oluşan kutup ışıkları olarak gözlede görebiliriz.
11. Ancak 8 dk. sonra dünyamıza ulaşan bu fırtınadan daha tehlikeli olanı patlamadan 4 gün sonra dünyaya ulaşan taç küre atımıdır. Yani asıl kozmik kütle radyasyon ve kozmik ışımanın aksine tam 4 gün sonra dünyaya ulaşır ve aynı patlamanın bir sonucudur. Etkisi ilk gelen dalgalara göre binlerce kat fazla olabilmektedir.
12. Tespit edilebilen en büyük taç küre atımı 1859 yılında olmuş dünya yüzeyindeki tüm telgraf hatları çalışmaz hale gelmiştir. Bu süreçte hindistan dahi kutup ışıklarını görmüştür. Hindistanın kutup bölgesinden olan uzaklığı dikkate alındığında patlamanın büyüklüğü ancak bir fikir verebilir.
13. 1989 yılında olan bir güneş patlamasında Amerikanın kuzey bölümlerinde kutup ışıkları görünmeye başlamıştır. 9 Martta tespit edilen bu patlamanın ardından tam 4 gün sonra Taç küre atımı dünyaya ulaşmış kutup ışıkları Teksas'tan dahi görünebilir olmuştur. Taç küre atımının etkisi ile iyonosferde oluşan elektriklenme Amerikanın Kuzeyinde tüm elektriklerin kesilmesine neden olan bir hat yüklenmesi yaratmıştır. Sistemin yeniden kurulması gerekmiş tüm trafolar ve alternatorler yeniden üretilmiştir.
Neticede içinde olduğumuz 2012 - 2013 yılları solar maximum dönemi . Umarım güneşteki patlamalar bu denli şiddetli olmaz. Keza olursa trenlerin , metroların , cep telefonlarının ve dahi elektriğin olmadığı bir yeni çağ bizi bekliyor olacak.
Herkese 73,
Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=2796.0
Konuyu Paylaş
29 Ocak 2012, 19:19:15
